Anjiyoplasti nedir?

Anjiyoplasti işlemi vücutta daralan veya tıkanan damarların mekanik olarak yeniden açılmasını sağlayan tedavi işlemine verilen isimdir. İşlem Girişimsel Radyologlar tarafından anjiyografi odalarında gerçekleştirilmektedir. Anjiyoplasti tedavilerini kardiyologlar kalp damarları için yaparlarken, Girişimsel Radyologlar ise kalp haricindeki diğer organların damar tıkanıklıklarında gerçekleştirirler.

Anjiyoplasti hangi durumlarda uygulanır?

Anjiyoplasti işlemi herhangi bir organı besleyen kan damarların daralması veya tamamen tıkanması durumunda, bu organa giden kan akımının artırılması amacıyla yapılmaktadır. Genellikle (kural olmamakla birlikte), damarların %70’den daha fazla tıkalı olduğu durumlarda anjiyoplasti işlemine başvurulmaktadır. Ancak şayet hastada herhangi bir şikayet oluşturuyorsa, hastada daha düşük yüzdeli damar darlıklarında da anjiyoplasti yapılabilmektedir.
Anjiyoplasti işleminin sık uygulandığı damarlar boyun damarları (karotis damarları), böbrek damarları, bacak ve uyluk damarları, kol damarları, beyin damarları, bağırsaklara giden damarlar olarak sıralanabilir.

Anjiyoplasti nasıl bir tedavi işlemidir?

Anjiyoplasti işlemi Girişimsel Radyolojide anjiografi odalarında gerçekleştirilmektedir. İşlem damarların içerisinde gerçekleştirildiği için hasta işlem sırasında ağrı duymaz veya çok hafif ağrı duyabilir. Tamamen lokal anestezi ile yapılmaktadır, hastaya anjiyoplasti işlemi için genel anestezi (Narkoz) verilmez. Ancak çok özel anjiyoplasti işlemlerinde (örneğin beyin içerisindeki damar tıkanıklıklarının tedavisinde) hasta hareketini önlemek için hasta genel anestezi ile uyutulmaktadır.

İşlem genellikle sağ ya da sol kasık damarlarından girilerek gerçekleştirilmektedir. Bu girişim sırasında kasık damarlarına introducer denen, işlem sırasında kullanılan ve işlemi kolaylaştıran bir plastik boru yerleştirilir. (Bu plastik boru işlemden hemen sonra çıkarılmaktadır) Hasta anjiyoplastinin sadece bu aşamasında introducer yerleştirme işlemi öncesinde lokal anesteziyi hissetmektedir. Daha sonraki aşamalarda ağrı görülmez.

İntroducer yerleştirme sonrasında plastik borular (kateterler) ve klavuz teller yardımı ile damar içerisinden ilerlenerek darlık bulunan damara ulaşılır. Bu bölgenin anjiyografik görüntüsü alınır. Bu görüntü baz alınarak damardaki darlık veya tıkanıklık değerlendirilir. Daha sonra bu bölgeye anjioplasti işlemi gerçekleştirilerek işlem sonlandırılır.

Anjioplasti işlemi sıklıkla kullanılan iki yöntem mevcuttur. Bunlar;

–Balon anjiyoplasti işlemi (PTA),
–Stent yerleştirilmesi.

Hastalara bu yöntemlerden biri kullanılabileceği gibi aynı hastaya aynı anda iki yöntem de uygulanabilmektedir. Hangi yöntemin seçileceği damar darlığının tipi, darlık yüzdesi, darlığın yerleşimi, operatörün deneyimi, hastanın klinik durumu vb gibi birçok faktör ile belirlenir.

Balon anjiyoplasti  işleminde, damar tıkanıklığı bulunan bölgeye yerleştirilen, katater ucuna yerleştirilmiş ve sönük durumda olan bir balonun darlık bölgesinde şişirilmesi ile genişleme sağlanır. Yeterli genişleme sağlandıktan sonra bu balon söndürülerek çıkartılır.

Stent yerleştirilmesi  işlemi ise balon anjiyoplasti işlemi ile yeterli genişleme sağlanamayan hastalara veya balon anjioplasti işleminin uygun olmadığı durumlarda direkt olarak uygulanır. Bu işlemde, damarda darlık bulunan bölgeye, genellikle örgülü bir yapıya sahip metalik bir boru şeklinde olan ve damarın sürekli açık kalmasını sağlayan bir aygıt yerleştirilir.

Anjiyoplastinin avantajları/faydaları nelerdir?

Anjiyoplasti işleminin işleme özgü birtakım avantajları mevcuttur. Bunlar kısaca;

• Ameliyatsız bir damar açma yöntemidir, dikiş-kesi yoktur, iz bırakmaz.
• Lokal anestezi ile yapılır, genel anestezi (narkoz) gerekmez (özel durumlar dışında)
  
• Ağrısız bir işlemdir, işlem sonrasında da ağrı olmaz
  
• Hasta çok kısa sürede hasta ayağa kalkabilir (çoğu zaman bir gün sonra)
  
• Hastanede kalma süresi kısadır, hasta aynı gün veya bir gün sonra taburcu olabilir (özel durumlar dışında)
• İşlem başarısı diğer tedaviler kadar yüksektir

Anjiyoplasti tedavi işlemi öncesi hasta nasıl hazırlanmalıdır?

Anjiyoplasti işlemi anjiografi odalarında anjiografi cihazı ile yapılan bir işlem olduğundan radyasyon çekincesi bulunan hasta grubu önceden uyarılmalıdır (örneğin; gebeler, çocukar vb.)
İşlem öncesinde hastalara genellikle bir hafta öncesinde kan sulandırıcı ilaç verilerek işlem sırasında ve sonrasında herhangi bir komplikasyon çıkma ihtimali azaltılmaktadır. İşlem sabahı hasta aç olmalıdır. Aynı gün ve işlemden kısa bir süre önce hastaya kan tahlili yapılarak anjiyografik işlem için uygunsuz bir kan tablosu bulunup bulunmadığı araştırılır.
Hastanın damar tıkanıklığına yönelik daha önceden yapılmış olan diğer görüntüleme tetkikleri varsa bunlar incelenerek işleme kılavuzluk etmesi sağlanmalıdır.

Anjiyoplasti işlemi sonrasında hasta nelere dikkat etmelidir?

Anjiyoplasti işlemi sonrasında hastalar genellikle 1 gün hastanede yatırılarak takip edilirler. İşlem sırasında kasığa yerleştirilen plastik tüp çıkartılarak bu alana bandaj uygulanır. 1 günlük yatış süresince hastanı kasık bölgesindeki giriş yeri aralıklar ile kontrol edilir. Bazı merkezlerde takip işlemi veya yatış süresi değişiklik gösterebilmektedir.Anjioplasti işlemi sonrasında hastalara mümkünse 1 gün istirahat önerilmektedir, böylelikle girişim yeri olan kasıktan gelişebilecek kanamaların önüne geçilmiş olur.

İşlem sonrasında hastalara en az üç ay (veya çoğunlukla daha uzun süre boyunca) kan sulandırıcı ilaç verilmektedir. Bu ilaçlar hem balon anjiyoplasti hem de stent yerleştirilmesi işlemi sonrasında yeniden darlık veya tıkanıklık oluşmasını engelleyecektir.

İşlemden hemen sonraki gün hasta hastaneden ayrılmadan önce mümkünse işlem yapılan darlık bulunan damar kontrol edilmelidir. Daha sonra düzenli aralıklar ile damar çapı kontrol edilmelidir. Bu kontroller Bilgisayarlı Tomografi, Doppler Ultrasonografi veya MR ile yapılabilmektedir.

Anjiyoplasti sonrası damar daralmasının nüks etmesi mümkün mü?

Takip sırasında daha önce anjiyoplasti işlemi yapılan damarda tekrar darlık gelişmesi halinde aynı bölgeye yeniden anjiyoplasti işlemi yapılması mümkündür. Nüks ihtimalini artıran nedenler hastanın bünyesine bağlı olabileceği gibi hastanın kan sulandırıcı ilaçlarını aksatması veya kullanmamasına bağlı da olabilmektedir.